Vertigo - một bộ phim ám ảnh


Đây là một trong những bộ phim kinh dị nhưng được làm với một phong cách rất mới mẻ so với những bộ phim trước đó của Alfred Hitchcock. Ra đời từ năm 1958 nhưng bộ phim không được khán giả đón nhận ngay một phần vì những cách tân táo bạo của đạo diễn.

Các cảnh trong bộ phim được cắt dựng tạo với những cảnh phim ngắn tạo nên tiết tấu nhanh của bộ phim. Các góc quay phong phú đã tạo nên những hiệu quả đặc biệt. Nỗi sợ hãi của Jonh thường được diễn tả bằng góc máy quay từ cao xuống thấp, không ngừng chao đảo. Những bức tường được quay bởi máy quay được đặt ở góc thấp hất lên khiến chúng cao thêm một cách đáng sợ. Trong phim, máy quay cũng chuyển động khá nhiều, ngay trong đối thoại giữa các nhân vật, góc quay luôn thay đổi đặc tả những diễn biến trên khuôn mặt. Màu sắc ma quái của câu chuyện cũng được tạo dựng bởi những góc quay độc đáo kết hợp với những yếu tố kỹ thuật và những chi tiết được hư cấu khiến cả phần nửa đầu bộ phim người xem đều tin vào câu chuyện Madeleine bị ma ám.

Những sáng tạo độc đáo của Hitchcock đã khiến bộ phim có được những cảnh quay kinh điển. Cảnh quay ngay đầu phim là cảnh đặc tả đôi mắt của cô gái với những hình khối xoáy tròn hun hút. Sau đó, cảnh phim chuyển sang kể về một viên cựu cảnh sát sợ độ cao, bước dần lên cầu thang trong căn phòng, nhìn xuống bên dưới. Cái nhìn hoảng sợ của anh ta từ đỉnh tháp chuông xoáy dần theo vòng cầu thang xuống bên dưới khiến người xem rùng mình, liên tưởng đến vòng xoáy xuất hiện ngay trong phần giới thiệu. Cú chuyển cảnh đột ngột từ trong căn nhà sang một tầng gác thượng sâu hun hút, đen ngòm với những vòng xoáy sâu, chao đảo như một cái họng chực nuốt chửng con mồi...Đến cảnh sau khi Madelein nhảy xuống, khuôn hình được chia thành hai phần: một bên là những người trong nhà thờ xuống nhặt xác cô gái, một bên là cảnh Jonh bỏ trốn khỏi tu viện, được phân cách bởi chính ngọn tháp chuông. Tất cả tạo nên sự chông chênh và căng thẳng đến nghẹt thở cho người xem. Tuy rằng, tiết tấu của bộ phim chậm hơn tiết tấu của những bộ phim kinh dị trước đó của Hitchcock song với những chi tiết được làm cẩn thận với một sự đầu tư sáng tạo đã khiến bộ phim giữ được sức hấp dẫn lâu dài với khán giả.

Nhưng có thể nói âm nhạc và ánh sáng là những phần gây ấn tượng nhất ở trong phim. Ánh sáng và âm nhạc đã hòa trộn để tạo nên một không khí kỳ bí, ghê rợn, phục vụ cho những ý đồ nghệ thuật của đạo diễn.

Hiếm có bộ phim nào mà người ta có thể thấy rõ tầm quan trọng của âm nhạc đến thế. Cả âm nhạc nằm trong cốt truyện và ngoài cốt truyện đều được sử dụng nhuần nhuyễn. Ngay từ phần giới thiệu bộ phim, thứ âm nhạc kỳ dị đã vang lên đầy ám ảnh tạo nên sự căng thẳng và kích thích trí tò mò của người xem phim. Khi John theo dõi Madelein ở nửa đầu bộ phim, cả một trường đoạn không có lời thoại mà chỉ có những đoạn nhạc nhấn nhá, da diết đầy căng thẳng và hồi hộp. Trong những cảnh rượt đuổi dồn dập hơn, âm nhạc trở nên chát chúa với một tiết tấu nhanh gây căng thẳng...Âm nhạc trở thành thứ ngôn ngữ đặc biệt của bộ phim.

Cách chiếu sáng của bộ phim cũng có những ảnh hưởng từ chủ nghĩa ấn tượng Đức với những cảnh bóng đổ, những hình khối sắc nét với những góc nhọn. Cách chiếu sáng ngược tạo những viền sáng bao quanh nhân vật cũng được áp dụng . Trong phim việc sử dụng ánh sáng tương phản cũng được áp dụng khá thành công tạo nên nhiều khung cảnh nên thơ và những cảnh quay ám ảnh. Cuộc theo đuổi Madeleine của John lúc đầu được bao bọc trong thứ ánh sáng mờ ảo rồi khi họ gặp nhau ở rừng, ta thấy một luồng ánh sáng lớn màu vàng chiếu xuyên thẳng xuống phần nền cây cối màu nâu tối... Cảnh quay Judy ngồi trước cửa sổ với luồng ánh sáng xanh xám chiếu vào một nửa khuôn mặt thể hiện sự trong giằng xé đầy mâu thuẫn tâm hồn cô gái...

Cấu trúc của bộ phim rất đặc biệt với hai phần rõ rệt. Ở phần đầu tiên khán giả bị dẫn dắt theo câu chuyện kỳ bí đầy mau sắc ma quái của những cuộc rượt đuổi căng thẳng hoang mang giữa John và Madeleine. Khi đó khán giả bị hoàn toàn bị đạo diễn dẫn dắt, bị cuốn theo những diễn biến của bộ phim. Nhưng khi chuyển sang phần thứ hai của câu chuyện với sự xuất hiện của nhân vật Judy khán giả đã nắm được câu chuyện hoàn toàn chủ động với diễn biến, quan sát nhân vật từ bên ngoài.

Bộ phim chứa đựng mọi yếu tố của phim kinh dị như tội ác, sự căng thẳng, sợ hãi, huyền bí nhưng cũng không kém phần lãng mạn. Tất cả tạo nên sự hấp dẫn của bộ phim đến giờ vẫn còn được coi là một tác phẩm đáng phải xem của tất cả những ai yêu điện ảnh.